Помощь по Теле2, тарифы, вопросы

Пясняр, класік, заснавальнік новай нацыянальнай літаратуры, народны паэт, грамадскі дзеяч, акадэмік. Манументальны вобраз Якуба Коласа, са дня нараджэння якога сёлета спаўняецца 135 гадоў, мы ўяўляем сабе яшчэ са школьных часоў. Але ён жа і звычайны чалавек - са сваімі думкамі, пачуццямі, радасцямі, захапленнямі. Напрыклад, ці многім вядома, што Якуб Колас вельмі ўзнёсла ставіўся да жанчын, да іх прыгажосці і абаяльнасці. Яны станавіліся яго музамі, са многімі ён сябраваў, перапісваўся, прысвячаў ім вершы. Сярод створаных ім жаночых вобразаў няма адмоўных, а большасць з іх маюць рэальных прататыпаў. У Дзяржаўным літаратурна-мемарыяльным музеі Якуба Коласа шмат сведчанняў пра гэта. «Для мяне жанчына - гэта тое самае, што для набожнага хрысціяніна ікона», - піша паэт у адным з лістоў.

Якуб КОЛАС з жонкай і сынамі, Мінск, 1928 г.

Аляксандра Зотава

Яны ўпершыню ўбачыліся летам 1907-га ў Вільні. Аляксандра зайшла ў рэдакцыю газеты «Наша ніва» і сустрэла там бледнага, худога маладога чалавека з сумным поглядам. Рэдактар Уласаў расказаў, што гэта настаўнік Міцкевіч, з якім ён пазнаёміўся ў цягніку і ў якога адкрыў паэтычны талент.

Аляксандра ЗОТАВА.

Яна была вучаніцай віленскага Марыінскага вышэйшага жаночага вучылішча, дачкой віленскага настаўніка Георгія Зотава. Паэт бываў у іх дома, дзе вечарамі збіралася моладзь. Аднойчы, перад новым 1908 годам, згаварыліся паехаць у Пецярбург, каб паглядзець сталіцу. А ў выніку на зборны пункт з усёй кампаніі з’явіліся толькі двое - ён і яна. Але - паехалі, разам хадзілі па тэатрах, музеях.

5 студзеня 1908 года ён пакіне сяброўцы на памяць у альбоме лірычны верш. У маі падорыць сваю фатаграфію з подпісам. А ў верасні трапіць у турму на тры гады. Але сяброўства і перапіска з Аляксандрай працягнуцца. Некалькі разоў яна наведае паэта-вязня. А пасля ў адзін са сваіх візітаў паведаміць: «Ведаеце, Якуб! Я выходжу замуж».

«Больно мне было тогда слышать эти слова. Она больше ко мне не приходила, и с тех пор я не видел ее», - пісаў пазней Колас.

Яны сустрэліся праз 45 гадоў, у жніўні 1954-га. Дзверы яго кабiнета ў Акадэміі навук нясмела адчынiла пажылая жанчына і сказала: «Я только посмотрю на вас и уйду. Узнаете меня?» Паэт пазнаў адразу. Яна расхвалявалася і хутка пайшла. А ён разгубіўся і не затрымаў, каб пагаварыць. Прызнаваўся потым: «Мне как-то стало даже грустно - так уходит время, так уносит и молодость, и свойственную ей красоту…»

Марыя Міцкевіч

Марыя КАМЕНСКАЯ

Са сваёй будучай жонкай Колас пазнаёміўся ў Пінску на курсах настаўнікаў, якія ён вёў. Сярод іншых прыгажуню Марыю Каменскую заўважыў адразу, стаў праводзіць дадому, тайком пісаў прысвечаныя ёй вершы, але на далейшыя крокі не адважваўся. Неяк яна прапанавала яму сама: што хадзіць, Костусь, можа, пажэнімся ўжо? І яны пабраліся шлюбам у 1913-м.

У сям’і Міцкевіч нарадзіліся трое сыноў: Даніла, Юрка і Міхась. Марыя Дзмітрыеўна была клапатлівай жонкай і маці, добрай гаспадыняй, а таксама першым чытачом, слухачом, дарадцам і крытыкам твораў свайго мужа.

«Мілы друг мой», «мая зорка», «мая добрая дружачка», «мая святыня» - так называў Якуб Колас жонку, жанчыну свайго жыцця, якая была для яго ўсiм: каханай, сябрам, паплечнiцай.

Гады вайны былі цяжкім выпрабаваннем для Марыі Дзмітрыеўны. Эвакуацыя ў Ташкент, адсутнасць вестак з фронту ад сярэдняга сына Юркі… Яна моцна перажывала, хварэла. У 1944-м Колас адвёз яе ў Маскву. Там зрабілі аперацыю, але выздараўлення не адбылося. 21 мая 1945 года Марыі Дзмітрыеўны не стала.

Праз усё жыццё Колас пранёс вернасць і высакародства пачуццяў да сваёй Марусі. У 1952-м напіша ў адным з лістоў: «Мая нябожчыца жонка была самым лепшым другам маім. Такія жанчыны, як яна, пападаюцца не часцей, як адна на 10 000 жанчын. На маёй дарозе траплялася многа прыгожых дзяўчат і маладзіц. Шмат кім з іх я глыбока захапляўся, але перад Марыяй Дзмітрыеўнай я быў чысты. Скажу болей (а Ваша справа - паверыць ці не паверыць): і да жаніцьбы, і пасля жаніцьбы я ніколі не здрадзіў сваёй жонцы…»

Ці вось яшчэ: «Вядома, мае платанічныя захапленні не маглі аставацца незаўважанымі Марыяй Дзмітрыеўнай. Яна гэта цяжка перажывала, але яна не ведала, што болей дарагога для мяне чалавека, чым яна, не было і няма на свеце і што я быў верны толькі ёй адной».

Святлана Сомава

Аддаленасць ад Бацькаўшчыны, што засталася пад фашысцкай навалай, трывога за Юрку, слабае здароўе жонкі, бежанскія турботы і клопаты… У час эвакуацыі ў Ташкенце шчырае спачуванне i дапамогу Колас адчуў ад Святланы Сомавай, рускай паэтэсы і перакладчыцы, якая працавала ў Саюзе пiсьменнiкаў Узбекiстана. Святлана Аляксандраўна нарадзiлася ў Пецярбургу, разам з бацькамi яшчэ дзіцем пераехала ў Ташкент. Добразычлiвасць, сардэчнасць маладой таленавітай паэтэсы падтрымлівалі і натхнялі Коласа, чыё сэрца было перапоўнена скрухай у далёкiм узбекскiм горадзе. Нягледзячы на ўзроставую рознiцу, іх звязала роднасць душ. Сяброўства працягвалася з канца 1941-га і да апошнiх гадоў жыцця паэта. Сведчанне таму - узаемныя вершы-прысвячэннi, багатая перапiска, дзённікавыя нататкі песняра са згадкамі пра Святлану.

Аляксандра Кетлер

Аляксандра КЕТЛЕР

У адным з пісем 1955 года Якуб Колас піша, што з Аляксандрай Антонаўнай яны пазнаёміліся роўна 10 гадоў таму. У той час яму ўжо за 60, жонка памерла, пісьменнік цяжка перажываў страту, пакутаваў ад адзіноты. Аляксандра, Алеся, Былінка, як яе назваў Колас, стала яго аддушынай.

Пісьменнік быў старэйшы за яе на 33 гады. Яна працавала бухгалтарам у Доме друку. У яе былі муж і дачка, але гэта не перашкаджала адносінам. Ён дапамагаў ёй матэрыяльна, рабіў падарункі, едучы па справах, часта браў з сабой у Маскву. Даражыў гэтым сяброўствам, прызнаваўся, што гэтая дружба звязвае яго з жыццём і дае яму ў ім апору. Праўда, расказваюць, што Алеся, спачуваючы перажыванням Коласа, далёка не бескарысліва да яго ставілася.

Ці было гэта яго позняе каханне? Хто дасць дакладны адказ? У адным з лістоў да Кетлер Колас піша, маўляў, людзі па-рознаму могуць гаварыць пра нас, але самі з вамі мы ведаем, што гэта чыстыя сяброўскія адносіны.

***

Ніна КУЛАКОЎСКАЯ.

Ядвіга Баранцэвіч. Ёй захапляўся малады вясковы настаўнік Міцкевіч - будучы Якуб Колас. Яна стала правобразам Ядвісі Баранкевіч, у якую быў закаханы малады настаўнік Лабановіч з трылогіі «На ростанях».

Ніна Кулакоўская. У фондах музея захоўваецца 19 лістоў Якуба Коласа, адрасаваных жонцы пісьменніка Аляксея Кулакоўскага. У апошнія гады жыцця паэт моцна сябраваў з гэтай сям’ёй. Разам з Кулакоўскімі часта бываў у Доме творчасці пісьменнікаў у Каралішчавічах.

Наталля Чакалінская. З ёй Якуб Колас быў знаёмы з 1921 года. Цёплыя сяброўскія адносіны яны пранеслі праз усё жыццё. Наталлі Іванаўне паэт прысвяціў некалькі вершаў. У 1950-я яна друкавала яго творы.

Яўгенія Пфляўмбаўм, жонка пісьменніка Максіма Лужаніна, паспрабавала даць разгадку ўзаемных цёплых і шчырых адносін Якуба Коласа з жанчынамі. У 1955-м яна пісала паэту: «Наогул, я пераканалася, дарагі дзядзька Якуб, што многія жанчыны хінуцца да Вас душою. Гэта, відаць, таму, што Вы з асаблівай цеплынёю ставіцеся да іх, што Вы як паэт умееце бачыць у іх тое ўнутранае, часта прыхаванае хараство, той «кристалл», аб якім Горкі пісаў, што ён «кристаллизуется только на основе кристалла».

Аўтар выказвае ўдзячнасць Дзяржаўнаму літаратурна-мемарыяльнаму музею Якуба Коласа за прадастаўленыя тэкставыя і фотаматэрыялы

• Якуб Колас (настоящее имя Константин Михайлович Мицкевич) родился 3 ноября 1882 года в деревне Акинчицы Столбцовского района Минской области (Белоруссия).
• Отец Мицкевича, Михаил Казимирович, работал лесником в лесничестве польского князя Радзивилла.
• 1883 год – семья Мицкевичей переезжает в город Ласток. Здесь они проживут семь лет. Константин Мицкевич получает первые знания у странствующего учителя Алеся Фурсевича.
• 1892 год – переезд в Николаевщину. Якуб Колас учится в местной начальной школе. Открывает для себя произведения русской и белорусской литературы.
• 1894 год – Якуб Колас начинает писать стихи. Одним из первых литературных опытов становится басня «Лисица и ворона», стихотворение «Весна».
• 1898 год – поступление в Несвижскую учительскую семинарию.
• 1902 год – окончание гимназии. Мицкевич начинает работать учителем в Полесье, затем в Минской области.
• 1906 год – Мицкевич участвует в нелегальном съезде учителей. За это его увольняют из школы. Он отправляется в урочище Смольня, где ведет частную учительскую практику до 1907 года, пишет стихи.
• Этот же год – первая публикация. В газете «Наша доля» напечатано стихотворение Якуба Коласа «Наш родной край».
• 1907 год – работа в газете «Наша нива».
• 1908 год – переезд в деревню Сани Толочинского района. Здесь Колас опять работает учителем. В сентябре этого же года вновь проходит нелегальный учительский съезд. Колас арестован и осужден на три года заключения, которое отбывает в Минске.
• 1909 год – Константин Мицкевич выступает автором учебника «Другое чытанне для дзяцей беларусаў».
• 1910 год – в Вильно выходит первый сборник стихотворений поэта «Песні-жальбы».
• 1912 – 1914 годы – работа учителем в Минске.
• 1912 год – издан первый сборник рассказов «Апавяданні». Два года спустя – вторая книга прозы «Родныя з"явы».
• Начало первой мировой войны – Якуб Колас вместе с семьей эвакуирован в село Стариково Дмитровского уезда Московской губернии.
• 1915 год – Мицкевич призван в армию.
• 1916 год – учеба в Московском Александровском военном училище, затем – служба в Перми, в запасном полку.
• 1917 год – Якуб Колас отправлен на Румынский фронт. Здесь он заболевает и командование отправляет его в госпиталь в Обоянь. Через несколько месяцев специальным приказом советского правительства поэт демобилизован из армии как учитель.
• Этот же год – поэт пробует себя в драматическом жанре и пишет пьесы «Антось Лата», «На дарозе жыцця».
• 1921 год – переезд в Минск по приглашению правительства Белорусской ССР.
• В Минске Якуб Колас вновь преподает, сначала в педагогическом техникуме, затем в Белорусском государственном университете.
• 1926 год – Мицкевич избран народным поэтом БССР.
• Этот же год – поэт издает учебник «Методыка роднае мовы».
• 1929 год – образована Белорусская Академия Наук. Якуб Колас избран ее вице-президентом и сохраняет этот пост до конца жизни.
• Этот же год – по повести Мицкевича «На прасторах жыцця» снят кинофильм.
• В 1920 годы изданы следующие книги Якуба Коласа: сборник стихотворений «Водгулле» (1922); поэмы «Новая зямля» (1923), «Сымон-музыка» (1925); сборники рассказов «Крок за крокам», «На рубяжы», «Першыя крокі», «У ціхай вадзе» (все 1925), повести «У палескай глушы» (1923), «На прасторах жыцця» (1926), «У глыбі Палесся» (1927); пьесы «Забастоўшчыкі» (1925), «Вайна вайне» (1927).
• 1934 год – Мицкевич вступает в Союз писателей СССР.
• 1935 год – поездка в Париж, где Мицкевич выступает с докладом на Конгрессе в защиту культуры.
• 1938 год – поэт становится депутатом Верховного Совета БССР.
• В 1930-е годы выходят следующие произведения Якуба Коласа: повести «Адшчапенец» (1932), «Дрыгва» (1934); сборник стихотворений «Нашы дні» (1937); поэма для детей «Міхасёвы прыгоды» (1935); стихотворная сказка «Рак-вусач»; пьеса «У пушчах Палесся» (1937).
• 1941 год – в началом Второй мировой войны Мицкевича с семьей эвакуируют сначала в Подмосковье (город Клязьма), затем в Ташкент.
• 1944 год – получение звания заслуженного деятеля науки.
• Конец этого же года – возвращение из эвакуации в Минск. В этом же году поэт назван заслуженным деятелем науки Белорусской ССР.
• 1946 год – Мицкевич избран депутатом Верховного совета СССР.
• Этот же год – Константину Мицкевичу присуждена Государственная премия СССР «за стихотворения военного времени».
• 1949 год – за поэму «Рыбакова хата» Якуб Колас вновь удостоен Государственной премии СССР.
• В 1940-е годы опубликованы следующие произведения: сборники стихотворений «На рэчцы зімой» (1941), «Адпомсцім» (1942), «Голас зямлі» (1943), «Вершы для дзяцей» (1945), «Мой дом» (1946), «Рыбакова хата» (1947); поэмы «Суд у лесе» (1943), «Адплата» (1946); сборник рассказов для детей «У старых дубах» (1941).
• 1950 год – Мицкевич составляет сборник рассказов для детей «Раніца жыцця».
• 1952 год – издается очередной сборник стихотворений Якуба Коласа «Жыве між нас геній».
• 1953 год – Мицкевич принимает приглашение стать одним из редакторов «Русско-белорусского словаря».
• 1955 год – написана трилогия «На ростанях».
• 13 августа 1956 года – Якуб Колас умирает в Минске.

Паводле заўвагі Леаніда Дранько-Майсюка, Якуб Колас - з тых творцаў, якія верылі: формы жыцьця абмежаваныя, а само жыцьцё бясконцае, бо ня мае межаў. Ён заклікаў свайго чытача шукаць радасьць і здаровыя пачуцьці (а значыць і віну) у сваёй душы. Не прымаў палітыку дыктату, быў прыхільнікам эвалюцыйных формаў разьвіцьця грамадзтва. Быў упэўнены: чалавек няшчасны таму, што заўсёды блытае дробнае з маштабным, часовае зь вечным: «...Калі парушаюцца драбязговыя правы, то чалавек гатоў грызьціся за гэта і кусацца зубамі; там жа, дзе разьбіваецца сама аснова, прынцыпы, ён пакорна згінае сваю галаву і моўчкі падстаўляе яе пад абух...»*

1) Быў падобны на мушкецёра Аляксандра Дзюма

Заір Азгур успамінаў: «Перада мной сядзеў чалавек з вусікамі і з эспаньёлкай у такой задумлівай і рамантычнай позе, што мне ён раптам здаўся падобным на аднаго з герояў Аляксандра Дзюма. Не то Партос, не то нехта другі з мушкецёраў».

2) Зубы вырываў без анэстэзіі

«Учора пайшоў да дантысткі. Сказала, што трэба корань выдаліць. Хацела абязболіць, а я сказаў, што ня варта псаваць дзясну - лепш проста вырваць так. Корань вырвала. „Ну, церпялівы народ - беларусы!“ - пахваліла дантыстка».

3) Любіў дужацца

«Сустрэўся ў вагоне зь землякамі. (...) Многа пілі, пробавалі сілу. Я (...) радаваўся (...), што майго пальца не разагнулі мае спадарожнікі...»; Заір Азгур дадаваў: «Якуб Колас быў моцнага складу чалавек, каржакаваты, як дуб, з мускулістай шыяй і дужымі рукамі».

4) Як пэдагог быў ня супраць фізычнага пакараньня вучняў

«Зь дзецьмі сапраўды цяжка (...), ім дадзена самастойнасьць, не па ўзросьце і не па іх розуму. Ім жа часам ня шкодна даць добрага плескача і паказаць вялікі кулак і аброць...»

5) Лічыў сваіх сямейнікаў лайдакамі

«На жаль, (...) у маёй сям’і праца выклікае агіду (...) асабліва сярод нявестак. (...) Рабіць нічога ня робяць (...), ні тая, ні другая не прыбярэ за сабой пасьцелі, не памые талеркі і міскі. Я проста дзіўлюся, як гэта нашу моладзь адбіла ад працы. Ды і навошта ім працаваць (...), калі ў доме тры работніцы. Яны іх кормяць, абмываюць і дзяцей іх даглядаюць (...) Ды і сыны мае ня рвуцца да фізычнай працы... Унукі... баюся, што зь іх выхаваюць лодараў».

6) Не падабалася выкарыстаньне ў беларускай мове прыназоўніка «ля»

«...часьцінка «ля» ня мае ніякага сэнсу, слова, якое трэба выгнаць з практыкі літаратурнага карыстаньня. Трэба пісаць «каля». Ідучы шляхам такога спрашчэньня і скарачэньня з прыназоўніка «пры» можна зрабіць «ры». Яно пайшло ад Янкі Купалы. Яму трэба было ў радку вершу зьменшыць адзін склад і ён напісаў замест «каля» - «ля».

7) Быў поўнай супрацьлегласьцю Янку Купалу

«Не скажу, каб першы верш мне вельмі спадабаўся і зрабіў на мяне ўражаньне. Відавочна, гэта быў не найлепшы твор Я. Купалы, як і некаторыя наступныя (...), часам я бачыў у яго паэзіі некаторую рытарычнасьць»; Барыс Мікуліч адзначаў: «Купала быў поўнай процілегласьцю Якубу Коласу, сабранаму, пэдантычнаму, сухаватаму, дзелавітаму і зьедліва-саркастычнаму. (...) Яны былі ўзаемна пачцівымі: па-сяброўску насьмешлівыя, „добрыя суседзі“, але нам здавалася, што яны ня вельмі моцна адно аднаго любяць».

8) Захапляўся жанчынамі - жонка называла яго «благаняверны»:

Паэт пісаў у адным зь лістоў да жонкі: «Марусечка, мая родненькая, сярдзітая на свайго „благанявернага“ (але ты заўсёды памылялася)»; «Сьвятлана?[Сомава - перакладчыца з Ташкенту - В. Дэ Эм] Мая мара, маё самае лепшае, што дае жыцьцё. Але яна ня хіліцца да мяне. А Маруся? Б’е, ніякай літасьці. Божа мой, Божа!»; «Вядома, мае плятанічныя захапленьні не маглі аставацца незаўважанымі Марыяй Дзьмітрыеўнай. Яна гэта цяжка перажывала, але яна ня ведала, што болей дарагога для мяне чалавека, чым яна, не было і няма на сьвеце і што я быў верны толькі ёй адной»; «Для мяне жанчына - гэта тое самае, што для набожнага хрысьціяніна ікона...»

9) Незнаёмыя прыхільніцы прызнаваліся яму ў каханьні:

Адной з такіх прыхільніц паэт адказаў: «...Мая мілая незнаёмка! Скажу шчырую праўду: Вашае пісьмо вывела мяне з раўнавагі (...) а што калі б я ня быў тым, чым зрабілі мы ўсе патроху разам мяне такім, якім я ёсьць (...), а калі б я быў просты чалавек (...) дык тады ці напісалі б Вы мне такое душэўнае, такое палкае пісьмо, якое можа напісаць толькі самая сьвятая, нявінная, пылкая моладасьць?».

10) Часта паддаваўся вострым смутным настроям:

«Няма сьмеху. Даўно не сьмяяўся. Няма радасьці - нічога не цешыць. Часамі думаю аба ўсім, што напісаў: напісанае як бы чужое для мяне. Няўжо ўсё гэта вынік няяснага прадчуваньня канца?» «Пуста. Вечарам давалі мяса. Я ня ўзяў. Нёс бутлю з півам, але не сваю. Праводзіў Сьвятлану. Не дайшоў да месца, завярнуў дамоў, сказаўшы: „Далей ні кроку!“ Разьвітаўся з новым знаёмым, зірнуўшы на Яго зьверам».

​ 11) Стамляўся ад бясконцых просьбаў сваіх землякоў:

«І я часамі кажу сабе: божа мой, божа, нашто я радзіўся ў Мікалаеўшчыне! (...). Я так стаміўся, што хоць бы, як той кракадзіл, закапацца ў цёплы пясок ды хоць зь месяц паляжаць у ім». У адным зь лістоў да брата Юзіка адзначаў: «Ты пішаш, што я шмат грошай аддаю чужым. Так, браце, прыходзіцца (...) і чужому чалавеку дапамагчы, але гэта мая дапамога няхай не выклікае ў вас зайздрасьці і злосьці на мяне. Даю, колькі магу, і сваякам, але адчыніць для іх пансіён і ўзяць іх на ўтрыманьне я не магу. Няхай (...) знойдуць спосаб, як жыць: няхай навучацца якому-небудзь рамяству - шавецкаму, кравецкаму, сталярнаму і іншаму».

12) У дзяцінстве верыў у тое, што разумее мову жаўранкаў

«...мне здавалася, быццам я разумею ўсё, што сьпявалі гэтыя птушкі. Маё вуха прывыкла адзначаць новыя тоны песень (...) Я памятаю... дзесь у небе (...) кружылася зь песьняю жаваранка (...), прыйшла мне ў галаву думка, што жаваранка просіць у Бога пажару. І мне паказалася, што зь неба стала падаць штось маленькае цёмнае і ўпала каля маіх ног. Я паглядзеў - на зямлі ляжаў яшчэ не патухлы акурак папяросы...»

13) Лічыў, што літоўская Вільня - гістарычнае непаразуменьне:

«...У Вільні спыніліся на 2 гадзіны (...) чаму яна ў літоўцаў - гістарычнае непаразуменьне...»

14) Парторгі і паэты пісалі на яго даносы:

Парторг Акадэміі навук Г. Красьнеўскі: «...Колас пачаў скардзіцца на тое, што быццам бы ўсе забылі пра беларусізацыю, што ён, Колас, ня чуе нідзе жывога беларускага слова, усе гавораць па-расейску (...) нават сярод беларускіх пісьменьнікаў...». Расейскі паэт М. Ісакоўскі (які перакладаў яго творы) быў абураны, калі ўбачыў верш, прысьвечаны літаратурнаму аб’яднаньню «Полымя»: «Полымя» - гэта контррэвалюцыйная нацдэмаўская арганізацыя (...), ня ведаць аб гэтым Колас ня мог. Значыць выснова напрошваецца сама - зроблена гэта з варожымі мэтамі«.

15) Шкадаваў, што «культ асобы» ня быў пераадолены яшчэ пры жыцьці Сталіна:

Петрусю Броўку Якуб Колас пісаў: «...Тлумачэньне, што тады нельга было пераадольваць, не пераканаўчае: ці мог стаяць высока ў вачах народа чалавек, які ўзяў на зьнішчэньне і зьдзек амаль па чалавеку з кожнай сям’і (...)? Аўтарытэт яго быў штучны, узгадаваны на грунце страху за сваё жыцьцё (...). І мы так запалоханы, што не адважваемся адкрыта гаварыць пра гэта і цяпер».

16) На яго працавалі палонныя немцы:

«Вось я ўсё лета клапаціўся, каб зрабіць прыбудоўку і гараж. Зараз гэтыя работы і вядуцца. Нагналі цэлы двор немцаў, а яны робяць як мокрае гарыць. Спалілі палавіну маіх дроў, а работа пасоўваецца марудна».

17) Частаваў дзяцей цукеркамі за дэклямацыю яго вершаў:

Юрый Піліпавіч [мой сусед з Курасоўшчыны -В. Дэ Эм] успамінаў, як ён ды іншыя пасьляваенныя менскія дзеці вучылі вершы Якуба Коласа, прыходзілі да яго ў хату, дэклямавалі, а паэт частаваў іх за гэта цукеркамі, шакалядкамі і яблыкамі.

18) Не любіў пісаць алоўкам:

«...не люблю я пісаць карандашом. Мне ўсё здаецца, што напісанае карандашом ня мае ні вартасьці, ні цікавасьці».

19) Выступаў за нацыянальную праваслаўную царкву:

У 1922-м годзе падпісаў «Адозву праваслаўным беларусам»: «...праваслаўная царква ў Беларусі менавіта таму, што яна беларуская, з гэтага часу жадае ісьці сваім асабістым шляхам (...) Да стварэньня роднай царквы, (...) да захаваньня яе нацыянальнага аблічча мы заклікаем братоў беларусаў...».

20) Як і Кнут Гамсун, любіў адзіноту і глядзеў на каханьне - як на пакуту:

«Аб каханьні шмат пісаў Кнут Гамсун. Ён хоць і фашыст, але пісьменьнік таленавіты. Каханьне ён трактуе як пакуту»: «Мая адзінота прыносіць мне найвялікшую радасьць. Мне надакучылі людзі, іх нястрымная балбатня».

Биография

Якуб Колас (Канстанцін Міхайлавіч Міцкевіч) – классик белорусской литературы, популярный белорусский поэт и писатель, педагог, переводчик, заслуженный деятель науки и культуры, член партии ВКП(б) с 1945 года.

Якуб Колас был основоположником белорусской литературы и белорусского литературного языка.

Родился Якуб Колас в семье егеря, в селе. Родная деревня Якуба Акинчицы – это современная территория города Столбцы Столбцовского района Минской области, Республика Беларусь.

Сначала учился в народной школе, потом в учительской семинарии. После окончания Несвижской семинарии в 1902 году работал преподавателем. В 1906 году впервые в газете “Наша доля” было опубликовано стихотворение писателя “Край родимый” Участвовал в организации учительского нелегального съезда, за это был арестован и заключен в тюрьму. С 1908 по 1911 год отбывал заключение в тюрьме города Минска. С 1912 по 1914 год работал учителем в Пинске. С 1915 года жил в Подмосковье, куда вместе с семьей эвакуировался из Пинска. Работал учителем, но был призван на службу и служил в армии. С 1918 года снова учительствует в Курской губернии (г. Обоянь).

Весной 1921 года (в мае) возвращается в Минск, занимается творчеством и наукой. В 1953 году редактирует академсловарь белорусского языка. С 1928 году – академик. В 1929 году становится вице-президентом Академии наук Белорусской Советской Социалистической Республики.

Почетный председатель Белорусского республиканского комитета защиты мира. Много произведений Якуба Коласа были положены на музыку. Умер заслуженный деятель и популярный писатель в августе 1956 года.

(Пока оценок нет)

Другие сочинения:

1. Иван Николаевич Пташников Биография Иван Николаевич Пташников родился 7 октября 1932 года в селе Задроздье (Белоруссия) в крестьянской семье. В школьные годы юноша показал себя ответственным и постоянно тянущимся к знаниям учеником. Повзрослев, юноша покинул отчий дом и перебрался в Read More ......
2. Иван Гаврилович Чигринов Биография Чигринов Иван Гаврилович родился 21 декабря 1934 года в селе Великий Бор БССР. В годы Великой отечественной войны потерял отца, который до войны работал председателем сельсовета. Начальное образование Иван получил в Великоборской семилетней школе, продолжил обучение Read More ......
3. Генри Дэвид Торо Биография Генри Дэвид Торо – американский писатель, общественный деятель, мыслитель (1817 – 1862). Он родился 12 июля 1817 года в городе Конкорд, штата Массачусетс. В 1837 году Генри Торо окончил Гарвардский университет, в котором изучал древние и Read More ......
4. Абэ Кобо Биография Абэ Кобо – талантливый японский писатель-прозаик, драматург, режиссер и сценарист, романист и авангардист, прекрасный рассказчик с удивительно тонким чувством юмора. Автор многочисленных работ и лауреат различных премий. Главной темой творчества Абэ Кобо бы поиск личностью своего места Read More ......
5. Николай Иванович Дубов Биография 22 октября (4 ноября) 1910 года в сибирском городе Омске, в семье простого рабочего родился сын – Николай. С 1922 года семья мальчика живет на Украине. В 1930 году Николай уже работает на судостроительном заводе, как Read More ......
6. Исаак Башевис Зингер Биография Исаак Башевис Зингер – американский прозаик с польскими корнями. Точная дата рождения писателя неизвестна, т. к. согласно данным разных источников, возможны две даты рождения: 14 июля и 26 октября 1904 года. В 1908 года семья Зингер Read More ......
7. Сосэки Нацумэ Биография Сосэки Нацумэ – основоположник современной японской литературы. Родился 9 февраля 1967 года в очень бедной семье, получил классическое японское образование. В университете получил специальность “Английская литература” и продолжил обучение в аспирантуре. В 1894 году у Нацуми диагностировали Read More ......
8. Александр Афанасьевич Потебня Биография В с. Гавриловка, Полтавской Губернии, 10 сентября 1835 года был рожден русский (в украинской трактовке украинский) писатель, публицист, языковед и литератор Потебня Александр Афанасьевич. Его предки были дворянами, и начальное образование он имел возможность получить в Read More ......

Краткая биография Колас

В 1883 г. семья Мицкевичей перебирается из Акинчиц в Ласток, где живет до 1890 г. Вместе со старшими братьями Якуб Колас учится у странствующего учителя - Алеся Фурсевича, а с 1892 г. - в Николаевщинской начальной школе, где восхищается баснями Крылова, стихотворениями Пушкина, рассказами Гоголя, знакомится со стихотворениями Лермонтова, Жуковского, Некрасова, сказками и рассказами Л.Толстого, с произведениями на белорусском языке, среди которых были стихотворения Янки Лучины.

В 1894 г. появляются первые литературные опыты - басня "Лисица и ворона", стихотворение "Весна". Якуб Колас вспоминает:"В Альбути, когда мне было 12 лет, я начал пробовать свои литературные силы. Помню, прочитал отцу свое стихотворение "Весна". Он внимательно выслушал, потом спросил, правда ли, что это написал я, и подарил мне рубль".

После окончания народной школы Якуб Колас живет в Альбути, помогает родителям по хозяйству и готовится к поступлению в учительскую семинарию: читает Пушкина, Лермонтова, Гоголя, Кольцова… В августе 1898 г. поступает в Несвижскую учительскую семинарию. После ее окончания в 1902 г. работает учителем на Полесье и Минщине до 1906 г.
За участие в нелегальном учительском съезде Я. Колас был уволен, зимой 1906-1907 гг. жил в урочище Смольня, вел частную школу. В 1907 г. работал в газете "Наша нива" в Вильно, в 1908 г. - в частной школе в деревне Сани Толочинского района. 15 сентября 1908 г. за участие в учительском съезде и нелегальную работу был осужден на три года и отбывал наказание в минском остроге.

В 1912-1914 гг. Я.Колас работал учителем в 3-ем приходском училище в Пинске. Во время первой империалистической войны вместе с семьей эвакуировался в Дмитровский уезд Московской губернии, учительствовал в селе Стариково. Был мобилизован в армию (сентябрь 1915), закончил в 1916 г. в Москве Александровское военное училище и служил в запасном полку в Перми. Летом 1917 г. был направлен на Румынский фронт, но тяжело заболел и был эвакуирован в город Обоянь. По декрету Советского правительства в начале 1918 г. уволен из армии как учитель.

По вызову правительства БССР в мае 1921 г. переехал в Минск. Преподавал в Минском белорусском педагогическом техникуме, в Белорусском государственном университете, читал лекции на курсах учителей, занимался научной работой в Институте белорусской культуры.

Со дня образования АН БССР (1 января 1929 г.) был ее неизменным вице-президентом. В 1935 г. участвовал в работе Конгресса в защиту культуры в Париже.
Во время Великой Отечественной войны Я.Колас жил в подмосковной Клязьме, Ташкенте (август 1941 - ноябрь 1943), Москве и продолжал заниматься творческой и научно-общественной деятельностью. В декабре 1944 г. возвратился в Минск.

Я.Колас являлся депутатом Верховного Совета СССР (1946-1956гг.) и БССР (1938-1956гг.), председателем Белорусского республиканского комитета защиты мира; был награжден пятью орденами Ленина, орденами Красного Знамени, Трудового Красного Знамени и медалями, удостоен звания народного поэта БССР (1926г.), заслуженного деятеля науки Белорусской ССР (1944г.).

Самые ранние стихотворения написаны на русском языке и датируются 1898 г. Первым опубликованным стихотворениям является "Наш родной край" (1906 г., газета "Наша доля "). В 1910 г. в Вильно вышел первый сборник стихотворений "Песні-жальбы" (факсимильное издание в 1982г.), затем - книги прозы "Апавяданні" (1912г.), "Родныя з"явы" (1914г.). В Петербурге в 1913 г. отдельными изданиями вышли рассказы "Тоўстае палена" и "Нёманов дар", рассказы в стихах "Прапаў чалавек. Паслушная жонка. Грушы сапяжанкі" и "Батрак. Як Юрка збагацеў".

В советское время были изданы книга рассказов "Казкі жыцця" (1926г., 1-е издание - Ковно, 1921г.), сборник стихотворений "Водгулле" (1922г.), поэма "Новая зямля" (1923г.), повесть "У палескай глушы" (1923), сборники рассказов "Крок за крокам", "На рубяжы", "Першыя крокі", "У ціхай вадзе", поэма "Сымон-музыка" (1925г.), повесть "На прасторах жыцця" (1926, экранизировано в 1929г.; включающее рассказы 2-е дополненное издание в 1928г.), повести "У глыбі Палесся" (1927г.), "Адшчапенец" (1932г.), "Дрыгва" (1934г.), сборники стихотворений "Нашы дні" (1937г.), "Адпомсцім" (1942г.), "Голас зямлі" (1943г.), поэмы "Суд у лесе" (Москва, 1943г.), "Адплата" (1946г.), сборник стихотворений "Мой дом" (1946г.), поэма "Рыбакова хата" (1947г.), трилогия "На ростанях" (1955г., инсценирована под названием "Навальніца будзе" в 1958г.; экранизирована в 1960-1961 гг.), сборник стихотворений "Жыве між нас геній" (1952г.) и др.

Многие стихотворения Я.Колоса положены на музыку.

Я.Колас - автор произведений для детей: поэмы "Міхасёвы прыгоды" (1935г.), стихотворной сказки "Рак-вусач" (1938г.), сборников стихотворений "На рэчцы зімой" (1941г.), "Вершы для дзяцей" (1945г.), сборников рассказов "У старых дубах" (1941г.), "Раніца жыцця" (1950г.). Обработал ряд белорусских народных сказок.

Неотъемлемой частью литературного наследия Якуба Коласа являются драматургические произведения, такие как пьеса "Антось Лата" (1917г., поставлена в 20-я годы), "Забастоўшчыкі" (1925г.), "Вайна вайне" (1927г., окончательная редакция в 1938г., поставлена в 1937г.), "У пушчах Палесся" (1938г., поставлена в 1937г.),одноактные пьесы "На дарозе жыцця" (1917г.).

Я.Колас выступал также с публицистикой и литературной критикой:в 1957 г. вышел сборник "Публіцыстычныя і крытычныя артыкулы",издавались его учебники "Другое чытанне для дзяцей беларусаў" (Петербург, 1909г.) и "Методыка роднае мовы" (1926г.).Перевел на белорусский язык поэмы "Полтава" А.Пушкина, отдельные произведения Т.Шевченки, П.Тычины, А.Мицкевича, Р.Тагора и пр. Был одним из редакторов "Русско-белорусского словаря" (1953г.).

Лауреат Государственной премии СССР (1946г.) за стихотворения военного времени, Государственной премии СССР (1949)г. за поэму "Рыбакова хата".
Якуб Колас был поэтом, прозаиком, драматургом, детским писателем и педагогом, публицистом, критиком, переводчиком.